Alberta Legacy

میراث آلبرتا فیلم مستندی است به کارگردانی و روایت حسین شمقدری درباره مهاجرت نخبگان از ایران. این فیلم در سی امین جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمد.

 

حسین شمقدری درباره این فیلم می‌گوید:

«فرار مغزها موضوع اصلی این فیلم است و راوی مستند هم خودم هستم. این فیلم به فرار مغزها به بهانه ادامه تحصیل در آمریکا و کانادا اشاره دارد به این معنا که اغلب دانشجویان که رتبه بالای دویست دارند و اغلب در رشته‌های فنی و ریاضی دانشگاه شریف تحصیل می‌کنند برای ادامه تحصیل به خارج از کشور کوچ می‌کنند و بسیاری از این مهاجران تحصیل کرده دیگر تمایلی به برگشت ندارند.»

هشت ماه قبل از انتشار این فیلم در اینترنت، قسمت کوچکی از یک آن در فضای اینترنت منتشر شد، محتوای این فیلم ۱۴ دقیقه‌ای مشخصا به مشکل ” فرار مغزها ” و دلایل خروج نخبگان از ایران اختصاص داشت، موضوعی که با توجه به گزینش هدفمند قسمتهای خاص فیلم، برای همگی ایرانیان – چه در داخل و چه در خارج – جذاب و آشنا بود.

موضوع

موضوع این فیلم، مهاجرت دانشجوهای مستعد ایرانی به کشورهای غربی و به خصوص آمریکا است و این فیلم در مرکز مستند سفیر ساخته شده است که عوامل تهیه این فیلم محمد حسن مددی و حسین شمقدری هستند. حسین شمقدری که خود از دانشجویان بسیجی دانشگاه صنعتی شریف است، این مستند را با تمرکز بر روی دانشجویان این دانشگاه که از قضا به مهاجرت هم شهره‌اند ساخته‌است. این فیلم در بخش آثار مستند بلند در سی امین جشنوارهٔ بین المللی فیلم فجر، در کنار ۱۹ فیلم دیگر برای حضور در بخش مسابقه برگزیده شد ولی درهیچ یک از زمینه‌ها کاندید دریافت جایزه نشد. او می‌گوید پنج ماه برای ساخت این فیلم وقت صرف شده‌است.

نقدها

به نظر امیر موحدزاده، “میراث آلبرتا” ، مسیر فیلم را به سوی نکوهش مهاجرت و سکونت نخبگان در کشورهای خارجی سوق می‌دهد و دغدغه‌های راحت طلبی و سودجویی شخصی را دلیل اصلی خروج آنها می داند. این فیلم به شکلی هدفدار به منحرف کردن افکار عمومی نسبت به مشکلات و معضلات تنیده در دل جامعهٔ ایران می‌پردازد و به سادگی چشم خود را بر دلایل اصلی مهاجرت نخبگان می‌بندد. دلایلی چون سرکوب سیاسی مخالفان و معترضان، محدودیتهای اجتماعی فراوان، نبود آزادیهای فردی، عدم رعایت حقوق شهروندی و … همگی از جمله مواردی هستند که در این مستند نادیده گرفته شده‌اند تا این فیلم تبلیغاتی ذره‌ای از حیطهٔ ایدئولوژی‌های حکومتی گذر نکند. به نظر او فریبکاری دیگر این مستند در آنجاست که سازنده سعی کرده‌است نقش راوی بی طرف را عهده دار شود و با ابراز تاسف از مهاجرت ایرانیان باهوش دلایل خود را برای بیننده بر می‌شمرد. در این فیلم، مصاحبه شوندگان از وضعیت نابسامان اقتصادی در دول غربی و باز بودن راه پیشرفت مالی و معنوی در داخل کشور صحبت می‌کنند، از آمریکا به علت سرمایه گذاری نظامی در دانشگاه ‌ها انتقاد می‌کنند و تحصیل در آمریکا را با بمب افکندن بر سر خانواده همسان می دانند، از بی حجابی دختران ایرانی در کشورهای خارجی شکوه می‌کنند و وجود جوانان مستعد را برای قدرتمند کردن حکومت شیعیان ضروری می دانند. به نظر او این پروپاگاندای رسانه‌ای در دقایق پایانی فیلم چهرهٔ هویدای خویش را به نمایش می‌گذارد و آن پخش موازی دو ویدئو و مقایسهٔ آن‌ها با یکدیگر است. در یک طرف ویدئوی سوسن خانم که توسط دانشجویان دانشگاه آلبرتا ی کانادا اجرا شده‌است، نشان داده می‌شود و در طرف دیگر اردوی دانشجویان بسیجی دانشگاه شریف به مناطق جنگ زده و جبهه‌های جنوب. مقایسه‌ای که با نتیجه گیری مغرضانه‌ای خاتمه می‌یابد، نتیجه‌ای که مهاجران را سرخوش، بی هویت و پوچ نشان می‌دهد و آنها که مانده‌اند را با غیرت، وطن پرست و آرمان گرا. یکی دیگر از سیاستهای متناقض و فریبکارانهٔ این فیلم، مصاحبهٔ چند جمله‌ای شمقدری با محمود احمدی نژاد است، مصاحبه‌ای تصنعی که با طفره رفتن همیشگی وی همراه می‌شود تا این کارگردان بسیجی شاهدی بر بی طرف بودن فیلم خود ارائه کند، تا آنجا که وی در جایی در خصوص پخش صحبت‌های احمدی نژاد در فیلمش گفته‌است: ” می‌خواستم این مطلب را بگویم که سیاست‌مدار به قشر دانشجو اهمیت نمی دهد. ” میلاد دخانچی کارگردان مستند نیویورک زیرزمینی در نوشته ای درباره مستند میراث آلبرتا اینگونه مینویسد که فیلمی که با استاندارهای یک فیلم دانشجویی،‌ اصلا آماتور به نظر نمی رسد. روایت خوب، تدوینی قابل قبول ، تنوع تصویری و ریتم خوب و پخش موفق در فضای سایبر همه از میراث آلبرتا یک فیلم قابل اعتنا می سازند که باید آن را دید و اگر نه محتوای فیلم، بلکه خود فیلم را به مثابه ی یک پدیده ی رسانه ای جدید مورد تحلیل قرارداد.واقعیت این است که اگردر کشور ما چند دانشجوی رشته مهندسی از سر دغدغه مندی دور هم جمع می شوند و فیلمی این چنین می سازند این بسیار جای تقدیر و خوشحالی دارد. این اتفاق بسیار مبارکی است. اما آیا میراث آلبرتا تنها یک فیلم دانشجویی است؟

برای دانلود قسمت اول این مستند کلیک کنید

برای دانلود قسمت دوم این مستند کلیک کنید